Η σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού: Ο επιστήμονας των Ναζί που διέπρεψε στη NASA


Είναι 20 Σεπτεμβρίου του 1945 και ένας Γερμανός επιστήμονας, ο Wernher von Braun, φτάνει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. 


Η δυνατότητα αυτή του «προσφέρεται» από το Project Paperclip, μέσω του οποίου εκατοντάδες Γερμανοί επιστήμονες θα παρέχουν τις γνώσεις τους στην Αμερική μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Φτάνοντας στις ΗΠΑ, ο von Braun υπογράφει τα χαρτιά του. Στο βιογραφικό του ξεχωρίζουν μερικές σημαντικές λεπτομέρειες: είναι ο «εφευρέτης» του βαλλιστικού πυραύλου V-2, που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου από τη ναζιστική Γερμανία, ενός όπλου αντιποίνων υπεύθυνο για χιλιάδες θανάτους πολιτών. Παράλληλα, είναι μέλος του ναζιστικού κόμματος αλλά και των SS.

Η καριέρα του von Braun ως εκείνη τη μέρα είναι κάτι που ενδιαφέρει τις ΗΠΑ. Άλλωστε, ο πρωταρχικός σκοπός της επιχείρησης Paperclip θα είναι αργότερα να τους προσφέρει ένα στρατιωτικό πλεονέκτημα στον Ψυχρό Πόλεμο και στον «space race», του ανταγωνισμού μεταξύ Αμερικής και Σοβιετικής Ένωσης για την κατάκτηση του διαστήματος.

Και ο von Braun ενδιαφέρεται από μικρός για τους πυραύλους και το ταξίδι στο διάστημα. Το 1930, σε ηλικία 18 ετών, πειραματίζεται ήδη με μικρές κατασκευές, σε μια δημοτική χωματερή στα περίχωρα του Βερολίνου. Είναι εκείνη την εποχή, μια ηλιόλουστη μέρα του 1932, που ένα μαύρο σεντάν σταματά κοντά στην χωματερή και τρεις άνδρες του γερμανικού στρατού βγαίνουν από το αυτοκίνητο.

Η Συνθήκη των Βερσαλλιών, που έβαλε τέλος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν ανέφερε τίποτα για απαγόρευση πυραύλων στη Γερμανία. Έτσι, όταν οι τρεις άνδρες μπήκαν ξανά στο αυτοκίνητο, είχαν ήδη συμφωνήσει με το νεαρό Von Braun ώστε να συνεχίσει τα πειράματά του με την πλήρη έγκριση και οικονομική υποστήριξη του στρατού της χώρας.

Ο von Braun θα πει αργότερα ότι δεν είχε νιώσει κανένα ηθικό προβληματισμό για μια ενδεχόμενη κατάχρηση των δοκιμαστικών πυραύλων του σε πόλεμο. Θα πει, τότε, ότι ενδιαφερόταν αποκλειστικά για την εξερεύνηση του διαστήματος. Κάπως έτσι, φτάνοντας σε ηλικία 20 ετών, γίνεται ο κορυφαίος ειδικός στους πυραύλους, ένα «παιδί - θαύμα» όπως θα το χαρακτηρίσουν.

Το 1937, ο στρατός ζητά από τον von Braun να βρει καταλληλότερα εδάφη για τις δοκιμές του. Η μητέρα του προτείνει τότε μια ερημική τοποθεσία στη Βαλτική Θάλασσα, όπου ο παππούς του συνήθιζε να κυνηγά πάπιες. Αυτό σηματοδοτεί την αρχή της μυστικής πειραματικής βάσης πυραύλων στο Peenemilnde. Και κάπου εκεί, θα πραγματοποιηθούν και οι πρώτες δοκιμές του V‐2.

Όπως θα πει αργότερα ο Albert Speer, ο υπαρχηγός του Hitler, «τον Ιούνιο του 1942, με προσκάλεσαν εκεί για να παρακολουθήσω την πρώτη δοκιμή του V-2. Απογειώθηκε υπέροχα. Δυστυχώς. ενώ συγχαίραμε ο ένας τον άλλον, ο πύραυλος έπεσε πίσω στη γη, λιγότερο από ένα μίλι από το σημείο που στεκόμασταν. Αλλά ο von Braun ήταν χαρούμενος. Θα πει πως "λοιπόν, τουλάχιστον έχουμε λύσει το πρόβλημα της απογείωσης"».

Τελικά, στις 3 Οκτωβρίου 1942, μια εκτόξευση στο Peenemtinde ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη. Περαιτέρω επιτυχημένες δοκιμές θα πείσουν έναν απρόθυμο Hitler να δώσει υψηλότερη προτεραιότητα στην ανάπτυξη πυραύλων. Θα προάγει τον von Braun σε καθηγητή και θα διατάξει τη μαζική παραγωγή των πυραύλων V-2. Στις 7 Σεπτεμβρίου του 1944, ο πρώτος V-2 θα πέσει στο Λονδίνο. Ακολούθησαν πολλοί ακόμη. Εκείνη την εποχή, ο von Braun θα πει σε έναν φίλο του: «οι πύραυλοι λειτουργούν τέλεια, αλλά πέφτουν σε λάθος πλανήτη».


Σύμφωνα με ντοκιμαντέρ του BBC του 2011, οι επιθέσεις με πυραύλους V-2 από τη ναζιστική Γερμανία οδήγησαν στο θάνατο περίπου 9.000 πολιτών και στρατιωτικών, ενώ περίπου άλλοι 12.000 φυλακισμένοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και εργάτες πέθαναν κατά την καταναγκαστική εργασία για την παραγωγή του όπλου. Ενός όπλου που έφερε την υπογραφή του von Braun.

Με την κατάρρευση της ναζιστικής Γερμανίας, ο von Braun θα παραδοθεί στις ΗΠΑ. Ερωτηθείς εάν φοβόταν ότι μπορεί να τιμωρηθεί, θα πει αργότερα: «Γιατί; Όχι. Δεν θα αντιμετωπίζαμε τους επιστήμονες σας ως εγκληματίες πολέμου και δεν περίμενα να με αντιμετωπίσετε έτσι. Όχι, δεν φοβόμουν. Ο V-2 ήταν κάτι που είχαμε και εσείς δεν είχατε. Φυσικά θα θέλατε να μάθετε τα πάντα για αυτόν».

Και κάπως έτσι, ξεκίνησε το Operation Paperclip. Μέσω αυτού, περισσότεροι από 1.600 Γερμανοί επιστήμονες, μηχανικοί και τεχνικοί, όπως ο Wernher von Braun και η ομάδα του, μεταφέρθηκαν από τη Γερμανία στις ΗΠΑ, για απασχόληση στις κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, κυρίως μεταξύ του 1945 και του 1959. Πολλοί ήταν πρώην μέλη και μερικοί ηγετικά στελέχη του ναζιστικού κόμματος.

Στις 22 Μαρτίου του 1952, ο von Braun παρουσιάζει στο αμερικανικό κοινό το όραμά του για εξερεύνηση του διαστήματος μέσω των σελίδων του Collier's Magazine. Σε μια σειρά άρθρων, θα περιγράψει πώς θα ζούμε και θα ερηαζόμαστε κάποια μέρα σε τεράστιους διαστημικούς σταθμούς σε σχήμα ντόνατ. Φαντάζεται το διαστημικό σκάφος να εκτοξεύεται και να επιστρέφει πίσω στη Γη σε καθημερινή βάση.

Και περιγράφει, τότε, με κάθε λεπτομέρεια, τους πυραύλους που θα αναπτύξει για να ξεκινήσει τέτοιες αποστολές. Οι Αμερικανοί έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα τον von Braun στις 9 Μαρτίου του 1955, όταν εμφανίζεται στο πρώτο επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς Tomorrowland της Walt Disney. Οι θεατές βλέπουν το όραμα του να ζωντανεύει σε κίνηση.

Μόλις εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, η καριέρα του von Braun απογειώθηκε, τροφοδοτούμενη σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανικοσοβιετική τεχνολογική αντιπαλότητα που θα εξελιχθεί στον διαστημικό αγώνα. Μέχρι το 1953, η ομάδα του θα αναπτύξει τον πρώτο βαλλιστικό πύραυλο της Αμερικής, τον Redstone, ο οποίος μπορεί να εκτοξεύσει πυρηνική κεφαλή σε έως και 250 μίλια.


Το Jupiter-C, μια τροποποιημένη έκδοση του Redstone, θέτει σε τροχιά τον πρώτο δορυφόρο των Ηνωμένων Πολιτειών, τον Explorer 1, το 1958 - ένα ολόκληρο χρόνο μετά την εκτόξευση του πρώτου δορυφόρου των Σοβιέτ, Sputnik 1. Ο Von Braun αργότερα γίνεται διευθυντής του διαστημικού κέντρου Marshall της NASA, αναπτύσσοντας τον πύραυλο Saturn V, που μεταφέρει τους Neil Armstrong και Buzz Aldrin στην επιφάνεια του φεγγαριού.

Οι συνθήκες γύρω από τους δύο μεγαλύτερους θριάμβους του von Braun είναι πολύ διαφορετικές. Ο V-2 κατασκευάστηκε ως επιθετικό όπλο, ενώ ο Saturn V βοήθησε να φτάσει ένα επανδρωμένο διαστημικό σκάφος στη Σελήνη. Εντούτοις, και οι δύο πύραυλοι κατασκευάστηκαν και εκτοξεύτηκαν σε περιόδους πολέμου. Και στις δύο περιπτώσεις, ο von Braun ακολούθησε τα χρήματα και ανέπτυξε την τεχνολογία που μπορούσε να νικήσει έναν εχθρό, είτε ήταν συμμαχικοί στρατιώτες στην Ευρώπη, είτε η Σοβιετική Ένωση στο διάστημα.

Ο Von Braun έγινε το επίκεντρο του διαστημικού αγώνα της Αμερικής: ένας εξαιρετικός μηχανικός που υποσχέθηκε στις ΗΠΑ το φεγγάρι και... τους το έδωσε. Το TIME θα σημειώσει το 1958 ότι, για ορισμένους, η «μεταφορά πίστης του Von Braun από τη ναζιστική Γερμανία στις ΗΠΑ φάνηκε να γίνεται πολύ γρήγορα, πολύ εύκολα». Αυτό το συναίσθημα επαναλήφθηκε σε ένα τραγούδι του 1967 από τον σατιρικό Tom Lehrer: «Μόλις ανεβούν οι πύραυλοι, ποιος νοιάζεται πού κατεβαίνουν; / Αυτό δεν είναι το τμήμα μου, λέει ο Wernher von Braun».


Tags :-
Our website uses cookies to enhance your experience. Learn More
Accept !