Υπάρχουν μέρη και αξιοθέατα τα οποία όχι μόνο δεν έχουμε επισκεφθεί αλλά ενδεχομένως δεν γνωρίζουμε.
Υπάρχουν μέρη και αξιοθέατα τα οποία όχι μόνο δεν έχουμε επισκεφθεί αλλά ενδεχομένως δεν γνωρίζουμε. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί για πολλούς το Πλουτώνιο Σπήλαιο το οποίο βρίσκεται στην Αττική και πιο συγκεκριμένα στην Ελευσίνα.
Ο λόγος για ένα σημείο με ξεχωριστή ιστορία η οποία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Πρακτικά και αν βρεθείς στο σημείο, θα διαπιστώσεις ότι το Πλουτώνιο Σπήλαιο είναι ένα αβαθές σπήλαιο με λαξευμένα σκαλοπάτια τα οποία έχουν ως σκοπό να σε οδηγήσουν στο εσωτερικό του.
Το Πλουτώνιο Σπήλαιο, λοιπόν, βρίσκεται στην περιοχή της Ελευσίνας. Πίσω από τα τοιχώματα του σπηλαίου υπάρχουν σχισμές και κόγχες που έκαναν την φαντασία των κατοίκων πριν χιλιάδες χρόνια να οργιάζει.
Δεν είναι τυχαίο ότι τελικά οι αρχαίοι Ελευσίνιοι θεωρούσαν ότι αυτό το σπήλαιο και οι σχισμές του οδηγούν στον Κάτω Κόσμο, τον Άδη.
Γι’ αυτό το λόγο, μάλιστα, το σπήλαιο χαρακτηρίστηκε ως Πλουτώνιο, καθώς συνδέθηκε με τη λατρεία του Θεού του Κάτω Κόσμου, του Πλούτωνα.
Παλιοί θρύλοι και αινίγματα αναφέρουν ότι από αυτό το σπήλαιο στην Ελευσίνα βγήκε ο θεός και απήγαγε την ωραία κόρη της Δήμητρας, την Περσεφόνη.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από διάφορα ευρήματα που δείχνουν τις πεποιθήσεις αυτές. Αυτά τα αρχαιολογικά ευρήματα του περιβόλου του ιερού ήταν για παράδειγμα ανάγλυφα αφιερωμένα στην Περσεφόνη, στον Πλούτωνα αλλά και στη Δήμητρα.
Ευρήματα τα οποία συνδέουν άμεσα το σπήλαιο με τις αρχαίες δοξασίες των κατοίκων της Ελευσίνας αλλά και με τα λεγόμενα φημισμένα Ελευσίνια Μυστήρια.
Οι αρχαιολόγοι σημειώνουν ότι οι καπνοί που εκπέμπονται από το σπήλαιο εξακολουθούν να διατηρούν τις θανατηφόρες ιδιότητές τους με θερμό αέρα, ο οποίος προκαλεί ασφυξία, λόγω των τοξικών αναθυμιάσεων.
Το Πλουτώνιο αποτελείται από δύο αβαθή συνεχόμενα σπήλαια στους βορειοανατολικούς πρόποδες του λόφου της ακρόπολης του Ιερού της Ελευσίνας.
Χαρακτηριστικές είναι οι μεγάλες αψιδωτές είσοδοί τους, οι κόγχες και οι κοιλότητες που φέρει στα τοιχώματά του το μεγαλύτερο, νότιο έγκοιλο.
Στο τοίχωμα του βορείου εγκοίλου διακρίνεται διαμπερές άνοιγμα, ενώ στην εξωτερική πλευρά του διατηρείται κλίμακα έξι βαθμίδων λαξευμένων στο βράχο. Ανασκαφές που διενεργήθηκαν στο χώρο κατά τον 19ο αιώνα αποκάλυψαν την ύπαρξη θεμελίων ναού του Πλούτωνα, που οικοδομήθηκε μπροστά από τα σπήλαια τον 6ο αιώνα π.Χ. και αντικαταστάθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. από άλλον, μεταγενέστερο, ναό.
Σε αυτήν, τη νεότερη, φάση χρονολογείται επίσης η δημιουργία ανδήρου με κτιστό αναλημματικό τοίχο, μικρή είσοδο στο νοτιοανατολικό άκρο του και περίβολο, ο οποίος διαχωρίζει το τέμενος του Πλούτωνα από το υπόλοιπο Ιερό.
Φαίνεται ότι η θέση των σπηλαίων στο συγκεκριμένο σημείο διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην επιλογή του χώρου για την κατασκευή του τεμένους του Πλούτωνα. Οι ανασκαφές δεν έχουν διασαφηνίσει τον τρόπο χρήσης των σπηλαίων και του τελετουργικού που ενδεχομένως ακολουθούσε τη χρήση αυτή.
Επιπλέον, καμία γραπτή ή άλλη σχετική μαρτυρία δεν έχει διασωθεί, δεδομένης της μυστικότητας που χαρακτήριζε τα Ελευσίνια μυστήρια. Ενδέχεται, ωστόσο, η μορφολογία των εγκοίλων να εξυπηρετούσε την αναπαράσταση του ιερού δράματος της επιστροφής της Περσεφόνης από τον Άδη.
Το Πλουτώνειο βρίσκεται μέσα στον οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο του Ιερού της Ελευσίνας και είναι επισκέψιμο.